http://http://www.tudoimoi.org/Aff_mot_bai.php?param=35
Trích lược Bút ký - Tiểu luận của Trung Tướng Trần Độ: Ðảng Cộng Sản và Dân Chủ ở Việt Nam
Trích lược Bút ký - Tiểu luận của Trung Tướng Trần Độ: Ðảng Cộng Sản và Dân Chủ ở Việt Nam
20/11/2001 Tác giả : Trung Tướng Trần Độ
(những tiểu đề là của Ban biên tập)
nguyên bản:
Ðảng Cộng Sản và Dân Chủ ở Việt Nam
xem thêm:
Nguyên Chủ tịch Quốc hội bàn về phương thức cầm quyền của Đảng
Cựu Chủ tịch Quốc hội: Ba vấn đề cốt lõi khi sửa Hiến pháp
Sau bầu cử, những điều cần nói đi nói lại.
Phải nhìn thẳng vào sự thật
Ai đã sống từ những năm 20-30 của thế kỷ 20 đầu thế kỷ 21 đều có thể nhìn thấy và chứng kiến 2 tình trạng, 2 bức tranh hầu như trái ngược của ÐCSVN.
Ðầu thế kỷ 20 cho đến năm 1945, Ðảng Cộng sản có mấy nghìn Ðảng viên mà thực dân Pháp và Phong kiến triều Nguyễn rất hoảng hốt lồng lộn. Cả một hệ thống nhà tù. Từ Hỏa Lò, Sơn La. Lao Bảo, Kon Tum, Ban Mê Thuột đến Khám lớn, Côn Ðảo…, đều đầy ắp tù Cộng sản. Thế mà cuộc Cách mạng tháng 8/1945 đã thành công. Sau đó thì ở 3 Kỳ chỗ nào cũng là người mới ở nhà tù ra làm nòng cốt: Bắc Kỳ thì tù từ Hoả Lò, Son La; Trung Kỳ thì tù từ nhà tù Lao Bảo, Kom Tum, Ban Mê Thuột; ở Nam Kỳ thì tù từ nhà tù Khám lớn, Côn Ðảo.
Suốt trong kháng chiến chống Pháp, ở khắp nơi những người Cộng sản làm cán bộ Quân đội và Chính quyền và sống ở trong dân, đều ăn, ở như dân và đều nổi bật lên về tính gương mẫu, về chịu đựng gian khổ và hy sinh tính mệnh. Chỗ nào dân cũng mong đợi, ngưỡng mộ và yêu mến các "cán bộ" cộng sản, chia cơm, xẻ áo, và lấy cả tính mệnh mình để che chở, bảo vệ cho những cán bộ Cộng sản.
Và bây giờ, đầu thế kỷ 21 thì tình trạng và bức tranh là: Ðảng Cộng sản là một đảng cầm quyền lãnh đạo bao trùm cả Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan Nhà nước. Những vị trí quan trọng của Bộ máy Nhà nước: Chủ tịch, phó Chủ tịch, Bộ trưởng, Thứ trưởng, Giám đốc và phó Giám đốc Sở, Ty, Hội trưởng, Uỷ viên chấp hành các Hội quần chúng đều phải là Ðảng viên: Ðảng viên có sẵn để Ðảng chọn xếp vào các vị trí hoặc chưa là Ðảng viên thì phải phấn đấu vào Ðảng, rồi mới hòng đuợc bổ nhiệm chức nọ, chức kia, từ ở phuờng, xã lên đến huyện, tỉnh và đến cấp Trung ương, toàn quốc.
Tôi xin trả lời khẳng định ở Việt Nam đã từng có dân chủ, và có dân chủ một cách tốt đẹp, đáng tự hào. Ðó là những năm tháng sau cách mạng tháng 8/1945. Ðảng Cộng sản có Hồ Chí Minh đứng đầu đã kêu gọi và lãnh đạo nhân dân tổng khởi nghĩa, đập tan một nhà nước phong kiến tay sai, nô lệ, lập nên một Nhà nước Dân chủ Cộng hoà, đập tan lũ vua quan và quan lại thực dân, lập nên Chính phủ Cộng hoà lâm thời và sau đó lập tức tổ chức cho dân bầu cử (với một chế độ tự do thực sự) có những người ứng cử mà đa số không phải là đảng viên Ðảng cộng sản.
Tôi đã trực tiếp tham gia một cuộc vận động bầu cử mà một ứng cử viên nhận là giai cấp công nhân, lên diễn thuyết với một cái mỏ-lết to tuớng đút ở túi ngực.
Tôi lại đuợc tham gia với một nhóm trí thức (gồm bác si, giáo viên, công chức cũ) mở tiệc ăn mừng một số bạn trúng cử, sau đó rủ nhau đi hát cô đầu để mừng thắng lợi. Không khí thật hồn nhiên và hồ hởi.
Quốc hội lần ấy, có rất ít đảng viên Cộng sản là đại biểu và đều là những người hoạt động duới sự dìu dắt lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Quốc hội ấy về sau lại thêm 70 đại biểu không bầu, thuộc các Ðảng phái khác (đối lập). Vậy thì Quốc hội khoá I ấy là Quốc hội đa nguyên, đa Ðảng. Nhưng cũng Quốc hội ấy lập nên Chính phủ Cộng hoà Dân chủ, mà đa số cũng không là Ðảng viên Cộng sản, cũng Quốc hội ấy thông qua Hiến pháp 1946 là một Hiến pháp dân chủ nhất mà tất cả những Hiến pháp sau này đều không theo kịp.
Thật khó mà nói rằng nước Việt Nam bây giờ là nước dân chủ. Tuy rằng giới lãnh đạo và giới tuyên truyền vẫn lớn tiếng coi Việt Nam là nước dân chủ, chỉ có khuyết điểm là "hoi" kém dân chủ. Nhưng tôi thì khẳng định rằng: Nước Việt Nam hiện nay ít nhất là nước không dân chủ tuy vẫn mang nhãn hiệu cộng hoà.
Nhà nước và xã hội Việt Nam hiện nay có những đặc điểm gì?
1. Chỉ có một Ðảng là Ðảng Cộng sản và Ðảng Cộng sản dẹp bỏ hết các Ðảng (Ðảng xã hội, Ðảng dân chủ) đã có duới thời Hồ Chí Minh, Ðảng Cộng sản thực hiện chế độ độc Ðảng.
Tuy Hiến pháp năm 1992 có ghi: Tự do lập hội nhưng có người gửi giấy lập Ðảng khác thì bị đuổi việc và đe doạ quản chế, Công an thường xuyên thăm hỏi nhiều lần, cuộc sống bị hăm dọa nhũng nhiễu, bị theo dõi gắt gao, bị khủng bố tinh thần và tâm lý hết sức căng thẳng.
Lại có người cũng mới làm đon xin lập Hội chống tham nhũng thì tất cả những người có liên quan (độ 20 người) đều bị bắt lên Công an thẩm vấn, hành tội và bị gán cho là lập Hội trái phép! Có nhiều người bị khám nhà và tịch thu phương tiện…
Thế mà có ai nói Chế độ ở Việt Nam là chế độ độc Ðảng thì lại bị người ta oán giận và bị Công an chú ý. Ðã là chế độ Ðộc Ðảng thì hiển nhiên là một chế độ độc tài, độc đoán, độc quyền ngược lại với chế độ dân chủ. Không thể nói nước Việt Nam ta có dân chủ đuợc!
2. Ðã độc Ðảng mà Ðảng lại thực hiện một chế độ lãnh đạo tuyệt đối toàn diện và triệt để. Thế là hai lần không dân chủ. Ðó là một sự thật hiển nhiên, cho dù bộ máy tư tưởng, tuyên truyền của chế độ có hùng mạnh gấp trăm lần cũng không che lấp đuợc sự thật này và lừa bịp đuợc một ai. Nhiều người gọi chế độ này là chế độ Toàn trị, Ðảng trị, độc tài toàn trị, thậm chí có người còn gọi đó là chế độ Công an trị, mật vụ trị, quân phiệt trị. Riêng tôi, tôi cũng cho là thế và nói thế.
Biểu hiện của chế độ này thì có nhiều, tôi chỉ lược qua như sau:
1- Ðảng bao trùm và xâm nhập vào tất cả các tổ chức Nhà nước và các tổ chức xã hội lớn nhỏ, tạo nên một chế độ Nhà nước quan liêu hoàn toàn tách rời đời sống nhân dân, đời sống xã hội. Muốn làm quan thì phải là đảng viên, có là đảng viên thì mới đuợc làm quan. Từ xã , phuờng, cho đến Chính phủ, Bộ, Thứ trưởng, Cục, Vụ trưởng. Thậm chí cho đến trưởng, phó phòng, ban Ðảng cũng còn phấn đấu để tất cả là đảng viên.
Các tổ xã hội thì, tổ chức nào có Chủ tịch và ban chấp hành là Ðảng viên mới đuợc công nhận và hoạt động.
Hội chống tham nhũng không do Ðảng đề xuớng và bố trí Ðảng viên, thì bị coi là âm mưu, bị cấm đoán và Công an làm khó dễ, bắt bớ.
Hội cựu chiến binh là Hội gồm những người gần Ðảng nhất, gồm những nòng cốt của Ðảng mà khi ra đời cũng khó khăn chật vật. Ðó là vì Ðảng chưa bố trí đuợc người tin cậy để chủ trì. Những người đề xuớng đều là đảng viên nhưng có đôi chút ý kiến độc lập, vì vậy Ðảng làm khó dễ. Ðảng bố trí bằng đuợc người ngoan ngoãn, dễ bảo, phục tùng tuyệt đối mình thì lúc đó Hội mới đuợc công nhận và hoạt động.
2- Ðảng hoàn toàn và trắng trợn chuyên chính về tư tưởng văn hoá, bất chấp cả Hiến pháp, Ðảng chỉ đạo Quốc hội ra luật báo chí, xuất bản khác hẳn tinh thần Hiến pháp, thu xếp bằng đuợc uỷ viên Bộ chính trị, phụ trách công tác tư tưởng văn hoá, bố trí, nắm chặt và khống chế các giám đốc Nhà xuất bản, các tổng biên tập báo chí, buộc những người này phải ngoan ngoãn tuân theo hệ thống tư tưởng văn hoá và Công an văn hoá.
Về điều này tôi là nạn nhân trực tiếp. Tôi có các hồi ký, bút ký trong đó tôi có nêu lên đuợc đôi phần (chỉ đôi phần thôi) sự thật. Bản thảo đã đuợc đưa cho một nhà xuất bản. Nhà xuất bản ấy đã biên tập nhưng không dám in vì Nhà xuất bản phải thăm dò ý kiến của Công an và tư tưởng. Có Nhà xuất bản khác có những biên tập viên rất thích, nhung giám đốc mới bị khiển trách và nhắc nhở, nên cũng đành ngậm đấy "còn chờ thời cơ". Không khí ngôn luận ngạt thở. Giới trí thức và văn nghệ si (trừ một số tư duy quá cũ) đều ngán ngẩm và giấu biến ý kiến độc lập của mình. Bất cứ ai có chút ý kiến độc lập đều phải dấm dúi lén lút. Nhưng sự dấm dúi lén lút này đang ngày càng lan rộng và đe doạ sự bùng nổ mãnh liệt.
3- Cách lãnh đạo theo nguyên lý Ðảng là bao trùm và cao hơn hết. Quốc hội phải họp sau Trung uong, Chính phủ chỉ làm việc hợp pháp hóa các chủ trương của Ðảng. Ðảng lãnh đạo và cai trị bằng Nghị quyết. Cho nên dư luận nước ngoài họ nói rằng Quốc hội và Chính phủ Việt Nam chỉ là "con dấu" dùng để đóng vào các Nghị quyết và văn kiện của Ðảng đã soạn thảo sẵn, kể cũng không ngoa.
4- Không chịu nhận thức sâu sắc sự biến chuyển thế giới mới. Ðặc biệt là sau sự biến thế giới XHCN sụp đổ tan hoang. Thế giới không còn 2 phe, các dân tộc phải sống chung, nhất là không nhận thức đuợc sâu sắc yêu cầu xoá bỏ hận thù huớng tới tương lai mà vẫn còn thấy nhiều kẻ thù như cũ, chỗ nào cũng thấy âm mưu đế quốc và âm mưu Mỹ Nguỵ, không thực tâm đại đoàn kết, nhấn mạnh cái gọi là "âm mưu diễn biến hoà bình" của một kẻ địch nào đó mà không thấy rằng đang có một sự diễn biến ngay trong Ðảng và trong nhân dân.
Chế độ độc đoán Toàn trị có rất nhiều cái dở. Việc này cả thế giới đều biết đã nói và lên án. Bản thân Ðảng cũng không dám nhận là mình thực hành sự toàn trị, nhưng sửa thì không chịu sửa. Do thực hiện toàn trị mà sức mình thì đuối cho nên Ðảng cứ phải tập trung nỗ lực vào sự củng cố và tăng cuờng sự lãnh đạo của Ðảng. Không cho một cá nhân hay một nhóm nào len vào đuợc. Và sự nỗ lực này thì nhằm đối tuợng vào đâu?
Ngày xưa Ðảng lãnh đạo cùng nhân dân tập trung vào kẻ địch ngoại xâm và tay sai. Ngày nay Ðảng lại phải tập trung vào đối tượng là nhân dân và nhất là những người trung thực muốn nói lên sự thật, những người có đầu óc tiến bộ muốn đóng góp ý kiến của mình với người lãnh đạo quốc gia để đất nước có sự chuyển biến tích cực thực sự. Ðảng càng ngày càng phải trốn tránh sự thực và bóp méo sự thật. Muốn hay không muốn, để củng cố, tăng cuờng mình, Ðảng phải lừa bịp nhân dân, dối trá nhân dân, hăm doạ nhân dân. Vì nhân dân là người nắm sự thật và biết rất rõ sự thật.
Như thế là nói bao quát thì ta có 2 bức tranh trái ngược.
A. Từ những năm 1940, 1950…1975 ta có một Ðảng Cộng sản chiến đấu ở trong dân, thực sự của dân và chịu gian khổ hy sinh vì dân. Do đó, có một xã hội với chế độ cộng hoà dân chủ, một nhà nước đoàn kết rộng rãi.
B. Còn hiện nay, ta đang có nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa, với một nhà nước do Ðảng cộng sản lãnh đạo, nắm chặt trong tay, sai khiến nhà nước với một chế độ Ðộc Ðảng và toàn trị. Một xã hội không có dân chủ, phát triển chậm, đang tụt hậu so với các nước trong vùng và so với thế giới. Ðảng cộng sản không che dấu điều này mà công khai phê phán tình trạng mất dân chủ và tham nhũng, công khai kêu gọi củng cố lãnh đạo độc quyền của mình và gạt bỏ mọi ý kiến khác, cho những ý kiến đó là chống đối cần phải trừng phạt. Nên Ðảng và Nhà nước đã huy động một bộ máy tuyên truyền vi đại làm việc này, huy động và sử dụng toàn bộ bộ máy nhân danh bảo vệ luật pháp (Toà án, Viện kiểm sát, Công an) vào việc đàn áp này.
Ta có một xã hội đang phát triển chậm và không có dân chủ. Ða số người dân sống trong lo sợ, lo sợ bộ máy nhà nước, lo sợ lẫn nhau, lo sợ thông tin đại chúng.
Phát triển chậm và mất dân chủ là 2 đặc điểm của xã hội hiện nay, mà các nhà lãnh đạo nhiều khi đã chính thức và công khai phát biểu. Vậy mà ý kiến chính thức của nhà nước (bao gồm cả Ðảng) cho rằng cần khắc phục tình trạng xã hội bằng cách tăng cuờng và củng cố thể chế hiện tại. Ðó là điều vô lý và nhất định là không đuợc. Như thế chỉ có đi vào ngõ cụt và làm cho tình hình ngày càng phức tạp mà hậu quả không luờng đuợc. Vậy phải tìm đuờng khác.
Con đuờng đó phải có 2 yếu tố:
1. Phải phát triển nhanh.
2. Phải dân chủ hoá xã hội.
Có dân chủ, thì về kinh tế, dân đuợc tự do làm ăn, tự do đua tranh và cạnh tranh kinh tế, mới có điều kiện phát triển nhanh. Về chính trị, xã hội phải thực hiện dân chủ mới chống được tham nhũng vì toàn dân tích cực tham gia. Có tự do ngôn luận (tự do báo chí, xuất bản, tự do phát biểu ý kiến, tự do tư tưởng ...) mới thu hút mọi người dân nhất là trí thức, lão thành, cựu chiến binh cao cấp nô nức phát biểu ý kiến. Những ý kiến đó cần được tôn trọng, thu thập và sử dụng những ý kiến đó mới vạch trần và phê phán mọi thiếu sót, bất hợp lý trong chủ trương chính sách, vạch trần mọi khiếm khuyết trong việc quản lý xã hội của nhà nước. Có thực sự bầu cử ứng cử tự do, dân mới tích cực tìm đuợc người xứng đáng đại biểu của mình vào các cương vị trong bộ máy nhà nước. Như thế nhà nước mới vững mạnh xã hội mới lành mạnh.
Qua trình bày trên, rõ ràng con đuờng đi ra phải là con đuờng có tính cơ bản toàn cục và toàn diện, chứ không phải là sự khắc phục các mặt cụ thể vụn vặt ở chỗ này chỗ khác. Con đuờng đi ra là con đuờng đau đớn nó đụng đến những nơi hiểm yếu nhất của cơ thể. Nó phải chữa từ gốc của vấn đề. Ðó là vấn đề thể chế chính trị. Nó đau đớn lắm. Nhưng như cổ nhân nói "Thuốc đắng mới dã tật". Việc này chỉ có tự Ðảng cộng sản làm, nghĩa là Ðảng phải tự đổi mới mà Ðảng đứng ra làm, thì Ðảng sẽ vẻ vang hơn, công lao Ðảng to lớn hon; Ðảng hiện nay sẽ xứng đáng với Ðảng tiền bối.
Ðó là Ðảng Cộng sản phải tự mình từ bỏ chế độ độc Ðảng, toàn trị, khôi phục vai trò, vị trí vốn có của Quốc hội, Chính phủ. Phải thực hiện đúng Hiến Pháp tức là sửa chữa các đạo luật chưa đúng tinh thần Hiến pháp. Ðó là phải có những đạo luật ban bố quyền tự do lập hội, lập Ðảng, luật tự do ngôn luận, luật báo chí, xuất bản. Sửa chữa các luật bầu cử, ứng cử tự do, từ bỏ quyền quyết định của cơ quan tổ chức Ðảng, từ bỏ "hiệp thuong" do Mặt trận Tổ quốc các cấp dàn xếp mà thực chất là sự gò ép, chỉ đạo hoàn toàn của Ðảng đứng đằng sau ...
Làm bằng ấy việc là Ðảng tự cải cách và đổi mới và là sự đổi mới thực sự chứ không phải Ðảng kêu gọi mọi người đổi mới, còn mình Ðảng thì cứ y nguyên.
Các nhà "luỡi gỗ" đừng vội kêu lên như thế là hạ thấp vai trò lãnh đạo của Ðảng cộng sản, là thay thế vai trò của Ðảng cộng sản. Thực tế là nâng cao vai trò lãnh đạo của Ðảng đấy. Vì nâng cao vai trò là ở chỗ có những chủ trương đúng và hay, chứ không phải là nhiều cờ quạt, khẩu hiệu loè loẹt, nhiều tung hô, nhiều muôn năm vạn tuế. Ðảng mà chủ trương đổi mới như trên thì Đảng tỏ ra thực sự tài tình và không còn sợ ai làm giảm sút uy tín nữa cả .
Trên thực tế lịch sử thì truớc đây và bây giờ, chưa ai có thể thay thế đuợc Ðảng Cộng sản. Chỉ trừ khi Ðảng tự mình hạ thấp bằng mình những cái dốt và cái kém làm xã hội ngày càng nhiễu nhưong, dân mất tin tưởng ngày càng lớn thì chính Ðảng là người tự hạ bệ và dân cũng sẽ giúp hạ bệ Ðảng nhanh hơn, gọn hơn.
Nói khác đi là để có con đuờng thoát khỏi tình hình rối ren phức tạp của đất nước hiện nay thì chỉ có con đuờng thực sự dân chủ hoá, tức là thực sự thực hiện dân chủ đúng như Hồ Chí Minh đã chọn lựa, thì mới làm cho toàn dân phấn khởi yên vui, phấn khởi huy động đuợc trí tuệ toàn dân để khắc phục mọi trở ngại mà đưa đất nước phát triển nhanh, ứng phó sáng suốt mọi quan hệ đối ngoại phức tạp và tế nhị hiện nay. Không nên chỉ bằng lòng với việc thêm chữ dân chủ vào khẩu hiệu chiến lược mà mọi việc vẫn y nguyên. Cần phải đả phá, đấu tranh thật mạnh với một ý kiến sai lầm là cứ "dân chủ mở rộng thì dân sẽ làm loạn". Ðó mới chính là luận điệu phản động, cực kỳ phản động.
Cần dân chủ hoá đất nước mà trong công cuộc này vai trò Ðảng cộng sản là quyết định. Hãy nên:
1. Từ bỏ thể chế độc Ðảng, toàn trị chấp nhận thể chế đa nguyên: Quá trình dân chủ của thời đại dân chủ, truớc sau cũng phải đi tới đa nguyên. Chế độ độc Ðảng hiện nay đã quá lạc hậu.
2. Thực hiện thật sự mấy quyền dân chủ cơ bản: Tự do bầu cử, ứng cử. Tự do báo chí, xuất bản và ấn loát. Tự do lập hội, lập Ðảng và tự do hội họp.
3. Thực hiện thật sự quên quá khứ: Xoá bỏ hận thù, đoàn kết rộng rãi nhân dân Việt Nam trong nước ngoài nước, xoá bỏ triệt để thành kiến phân biệt địch ta: Nguỵ và Chính, người trong nước và tay sai đế quốc nước ngoài. Thực hiện hoà hợp và hoà giải dân tộc, đoàn kết mọi người Việt Nam yêu tổ quốc và thiết tha với sự nghiệp tái thiết đất nước tới hùng cuờng và dân chủ tiến bộ. Trong khi chỉ cần giữ sự cảnh giác đúng mức.
4. Thực hiện chính xác và thực thà: Những phương châm đối ngoại đã có "Việt Nam muốn làm bạn với mọi người", "Ðộc lập đa phương, đa dạng ...". Tôi nhấn mạnh chính xác và thực thà là muốn trừ bỏ cái tư duy địch - ta trong đầu óc nhiều người. Tôi muốn nhấn mạnh rằng phải đổi mới tư duy, ta chỉ nên cảnh giác với những kẻ địch thật, còn đừng có tưởng tuợng lắm thứ kẻ địch, thậm chí muốn tìm cả địch còn trong trứng để bóp chết, như thế đất nước khó yên bình. Kẻ địch có thật của ta bây giờ có không? Có! Ðó là tình trạng mất dân chủ và sự tham nhũng; hãy dùng các thủ đoạn cảnh giác đối với 2 kẻ thù tham nhũng và phản dân chủ.
Viết xong ngày 20 tháng 11 năm 2001 tại Hà Nội
Trần Ðộ
nguyên bản:
Ðảng Cộng Sản và Dân Chủ ở Việt Nam
xem thêm:
Nguyên Chủ tịch Quốc hội bàn về phương thức cầm quyền của Đảng
Cựu Chủ tịch Quốc hội: Ba vấn đề cốt lõi khi sửa Hiến pháp
Sau bầu cử, những điều cần nói đi nói lại.
Phải nhìn thẳng vào sự thật
Hai bức tranh hầu như trái ngược của ÐCSVN
Ai đã sống từ những năm 20-30 của thế kỷ 20 đầu thế kỷ 21 đều có thể nhìn thấy và chứng kiến 2 tình trạng, 2 bức tranh hầu như trái ngược của ÐCSVN.
Ðầu thế kỷ 20 cho đến năm 1945, Ðảng Cộng sản có mấy nghìn Ðảng viên mà thực dân Pháp và Phong kiến triều Nguyễn rất hoảng hốt lồng lộn. Cả một hệ thống nhà tù. Từ Hỏa Lò, Sơn La. Lao Bảo, Kon Tum, Ban Mê Thuột đến Khám lớn, Côn Ðảo…, đều đầy ắp tù Cộng sản. Thế mà cuộc Cách mạng tháng 8/1945 đã thành công. Sau đó thì ở 3 Kỳ chỗ nào cũng là người mới ở nhà tù ra làm nòng cốt: Bắc Kỳ thì tù từ Hoả Lò, Son La; Trung Kỳ thì tù từ nhà tù Lao Bảo, Kom Tum, Ban Mê Thuột; ở Nam Kỳ thì tù từ nhà tù Khám lớn, Côn Ðảo.
Suốt trong kháng chiến chống Pháp, ở khắp nơi những người Cộng sản làm cán bộ Quân đội và Chính quyền và sống ở trong dân, đều ăn, ở như dân và đều nổi bật lên về tính gương mẫu, về chịu đựng gian khổ và hy sinh tính mệnh. Chỗ nào dân cũng mong đợi, ngưỡng mộ và yêu mến các "cán bộ" cộng sản, chia cơm, xẻ áo, và lấy cả tính mệnh mình để che chở, bảo vệ cho những cán bộ Cộng sản.
Và bây giờ, đầu thế kỷ 21 thì tình trạng và bức tranh là: Ðảng Cộng sản là một đảng cầm quyền lãnh đạo bao trùm cả Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan Nhà nước. Những vị trí quan trọng của Bộ máy Nhà nước: Chủ tịch, phó Chủ tịch, Bộ trưởng, Thứ trưởng, Giám đốc và phó Giám đốc Sở, Ty, Hội trưởng, Uỷ viên chấp hành các Hội quần chúng đều phải là Ðảng viên: Ðảng viên có sẵn để Ðảng chọn xếp vào các vị trí hoặc chưa là Ðảng viên thì phải phấn đấu vào Ðảng, rồi mới hòng đuợc bổ nhiệm chức nọ, chức kia, từ ở phuờng, xã lên đến huyện, tỉnh và đến cấp Trung ương, toàn quốc.
Ở Việt Nam đã có dân chủ hay không ?
Tôi xin trả lời khẳng định ở Việt Nam đã từng có dân chủ, và có dân chủ một cách tốt đẹp, đáng tự hào. Ðó là những năm tháng sau cách mạng tháng 8/1945. Ðảng Cộng sản có Hồ Chí Minh đứng đầu đã kêu gọi và lãnh đạo nhân dân tổng khởi nghĩa, đập tan một nhà nước phong kiến tay sai, nô lệ, lập nên một Nhà nước Dân chủ Cộng hoà, đập tan lũ vua quan và quan lại thực dân, lập nên Chính phủ Cộng hoà lâm thời và sau đó lập tức tổ chức cho dân bầu cử (với một chế độ tự do thực sự) có những người ứng cử mà đa số không phải là đảng viên Ðảng cộng sản.
Tôi đã trực tiếp tham gia một cuộc vận động bầu cử mà một ứng cử viên nhận là giai cấp công nhân, lên diễn thuyết với một cái mỏ-lết to tuớng đút ở túi ngực.
Tôi lại đuợc tham gia với một nhóm trí thức (gồm bác si, giáo viên, công chức cũ) mở tiệc ăn mừng một số bạn trúng cử, sau đó rủ nhau đi hát cô đầu để mừng thắng lợi. Không khí thật hồn nhiên và hồ hởi.
Quốc hội lần ấy, có rất ít đảng viên Cộng sản là đại biểu và đều là những người hoạt động duới sự dìu dắt lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Quốc hội ấy về sau lại thêm 70 đại biểu không bầu, thuộc các Ðảng phái khác (đối lập). Vậy thì Quốc hội khoá I ấy là Quốc hội đa nguyên, đa Ðảng. Nhưng cũng Quốc hội ấy lập nên Chính phủ Cộng hoà Dân chủ, mà đa số cũng không là Ðảng viên Cộng sản, cũng Quốc hội ấy thông qua Hiến pháp 1946 là một Hiến pháp dân chủ nhất mà tất cả những Hiến pháp sau này đều không theo kịp.
Nước Việt Nam bây giờ có dân chủ không?
Thật khó mà nói rằng nước Việt Nam bây giờ là nước dân chủ. Tuy rằng giới lãnh đạo và giới tuyên truyền vẫn lớn tiếng coi Việt Nam là nước dân chủ, chỉ có khuyết điểm là "hoi" kém dân chủ. Nhưng tôi thì khẳng định rằng: Nước Việt Nam hiện nay ít nhất là nước không dân chủ tuy vẫn mang nhãn hiệu cộng hoà.
Nhà nước và xã hội Việt Nam hiện nay có những đặc điểm gì?
1. Chỉ có một Ðảng là Ðảng Cộng sản và Ðảng Cộng sản dẹp bỏ hết các Ðảng (Ðảng xã hội, Ðảng dân chủ) đã có duới thời Hồ Chí Minh, Ðảng Cộng sản thực hiện chế độ độc Ðảng.
Tuy Hiến pháp năm 1992 có ghi: Tự do lập hội nhưng có người gửi giấy lập Ðảng khác thì bị đuổi việc và đe doạ quản chế, Công an thường xuyên thăm hỏi nhiều lần, cuộc sống bị hăm dọa nhũng nhiễu, bị theo dõi gắt gao, bị khủng bố tinh thần và tâm lý hết sức căng thẳng.
Lại có người cũng mới làm đon xin lập Hội chống tham nhũng thì tất cả những người có liên quan (độ 20 người) đều bị bắt lên Công an thẩm vấn, hành tội và bị gán cho là lập Hội trái phép! Có nhiều người bị khám nhà và tịch thu phương tiện…
Thế mà có ai nói Chế độ ở Việt Nam là chế độ độc Ðảng thì lại bị người ta oán giận và bị Công an chú ý. Ðã là chế độ Ðộc Ðảng thì hiển nhiên là một chế độ độc tài, độc đoán, độc quyền ngược lại với chế độ dân chủ. Không thể nói nước Việt Nam ta có dân chủ đuợc!
2. Ðã độc Ðảng mà Ðảng lại thực hiện một chế độ lãnh đạo tuyệt đối toàn diện và triệt để. Thế là hai lần không dân chủ. Ðó là một sự thật hiển nhiên, cho dù bộ máy tư tưởng, tuyên truyền của chế độ có hùng mạnh gấp trăm lần cũng không che lấp đuợc sự thật này và lừa bịp đuợc một ai. Nhiều người gọi chế độ này là chế độ Toàn trị, Ðảng trị, độc tài toàn trị, thậm chí có người còn gọi đó là chế độ Công an trị, mật vụ trị, quân phiệt trị. Riêng tôi, tôi cũng cho là thế và nói thế.
Biểu hiện của chế độ này thì có nhiều, tôi chỉ lược qua như sau:
1- Ðảng bao trùm và xâm nhập vào tất cả các tổ chức Nhà nước và các tổ chức xã hội lớn nhỏ, tạo nên một chế độ Nhà nước quan liêu hoàn toàn tách rời đời sống nhân dân, đời sống xã hội. Muốn làm quan thì phải là đảng viên, có là đảng viên thì mới đuợc làm quan. Từ xã , phuờng, cho đến Chính phủ, Bộ, Thứ trưởng, Cục, Vụ trưởng. Thậm chí cho đến trưởng, phó phòng, ban Ðảng cũng còn phấn đấu để tất cả là đảng viên.
Các tổ xã hội thì, tổ chức nào có Chủ tịch và ban chấp hành là Ðảng viên mới đuợc công nhận và hoạt động.
Hội chống tham nhũng không do Ðảng đề xuớng và bố trí Ðảng viên, thì bị coi là âm mưu, bị cấm đoán và Công an làm khó dễ, bắt bớ.
Hội cựu chiến binh là Hội gồm những người gần Ðảng nhất, gồm những nòng cốt của Ðảng mà khi ra đời cũng khó khăn chật vật. Ðó là vì Ðảng chưa bố trí đuợc người tin cậy để chủ trì. Những người đề xuớng đều là đảng viên nhưng có đôi chút ý kiến độc lập, vì vậy Ðảng làm khó dễ. Ðảng bố trí bằng đuợc người ngoan ngoãn, dễ bảo, phục tùng tuyệt đối mình thì lúc đó Hội mới đuợc công nhận và hoạt động.
2- Ðảng hoàn toàn và trắng trợn chuyên chính về tư tưởng văn hoá, bất chấp cả Hiến pháp, Ðảng chỉ đạo Quốc hội ra luật báo chí, xuất bản khác hẳn tinh thần Hiến pháp, thu xếp bằng đuợc uỷ viên Bộ chính trị, phụ trách công tác tư tưởng văn hoá, bố trí, nắm chặt và khống chế các giám đốc Nhà xuất bản, các tổng biên tập báo chí, buộc những người này phải ngoan ngoãn tuân theo hệ thống tư tưởng văn hoá và Công an văn hoá.
Về điều này tôi là nạn nhân trực tiếp. Tôi có các hồi ký, bút ký trong đó tôi có nêu lên đuợc đôi phần (chỉ đôi phần thôi) sự thật. Bản thảo đã đuợc đưa cho một nhà xuất bản. Nhà xuất bản ấy đã biên tập nhưng không dám in vì Nhà xuất bản phải thăm dò ý kiến của Công an và tư tưởng. Có Nhà xuất bản khác có những biên tập viên rất thích, nhung giám đốc mới bị khiển trách và nhắc nhở, nên cũng đành ngậm đấy "còn chờ thời cơ". Không khí ngôn luận ngạt thở. Giới trí thức và văn nghệ si (trừ một số tư duy quá cũ) đều ngán ngẩm và giấu biến ý kiến độc lập của mình. Bất cứ ai có chút ý kiến độc lập đều phải dấm dúi lén lút. Nhưng sự dấm dúi lén lút này đang ngày càng lan rộng và đe doạ sự bùng nổ mãnh liệt.
3- Cách lãnh đạo theo nguyên lý Ðảng là bao trùm và cao hơn hết. Quốc hội phải họp sau Trung uong, Chính phủ chỉ làm việc hợp pháp hóa các chủ trương của Ðảng. Ðảng lãnh đạo và cai trị bằng Nghị quyết. Cho nên dư luận nước ngoài họ nói rằng Quốc hội và Chính phủ Việt Nam chỉ là "con dấu" dùng để đóng vào các Nghị quyết và văn kiện của Ðảng đã soạn thảo sẵn, kể cũng không ngoa.
4- Không chịu nhận thức sâu sắc sự biến chuyển thế giới mới. Ðặc biệt là sau sự biến thế giới XHCN sụp đổ tan hoang. Thế giới không còn 2 phe, các dân tộc phải sống chung, nhất là không nhận thức đuợc sâu sắc yêu cầu xoá bỏ hận thù huớng tới tương lai mà vẫn còn thấy nhiều kẻ thù như cũ, chỗ nào cũng thấy âm mưu đế quốc và âm mưu Mỹ Nguỵ, không thực tâm đại đoàn kết, nhấn mạnh cái gọi là "âm mưu diễn biến hoà bình" của một kẻ địch nào đó mà không thấy rằng đang có một sự diễn biến ngay trong Ðảng và trong nhân dân.
Chế độ độc đoán Toàn trị có rất nhiều cái dở. Việc này cả thế giới đều biết đã nói và lên án. Bản thân Ðảng cũng không dám nhận là mình thực hành sự toàn trị, nhưng sửa thì không chịu sửa. Do thực hiện toàn trị mà sức mình thì đuối cho nên Ðảng cứ phải tập trung nỗ lực vào sự củng cố và tăng cuờng sự lãnh đạo của Ðảng. Không cho một cá nhân hay một nhóm nào len vào đuợc. Và sự nỗ lực này thì nhằm đối tuợng vào đâu?
Ngày xưa Ðảng lãnh đạo cùng nhân dân tập trung vào kẻ địch ngoại xâm và tay sai. Ngày nay Ðảng lại phải tập trung vào đối tượng là nhân dân và nhất là những người trung thực muốn nói lên sự thật, những người có đầu óc tiến bộ muốn đóng góp ý kiến của mình với người lãnh đạo quốc gia để đất nước có sự chuyển biến tích cực thực sự. Ðảng càng ngày càng phải trốn tránh sự thực và bóp méo sự thật. Muốn hay không muốn, để củng cố, tăng cuờng mình, Ðảng phải lừa bịp nhân dân, dối trá nhân dân, hăm doạ nhân dân. Vì nhân dân là người nắm sự thật và biết rất rõ sự thật.
Ði tìm đuờng ra
Như thế là nói bao quát thì ta có 2 bức tranh trái ngược.
A. Từ những năm 1940, 1950…1975 ta có một Ðảng Cộng sản chiến đấu ở trong dân, thực sự của dân và chịu gian khổ hy sinh vì dân. Do đó, có một xã hội với chế độ cộng hoà dân chủ, một nhà nước đoàn kết rộng rãi.
B. Còn hiện nay, ta đang có nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa, với một nhà nước do Ðảng cộng sản lãnh đạo, nắm chặt trong tay, sai khiến nhà nước với một chế độ Ðộc Ðảng và toàn trị. Một xã hội không có dân chủ, phát triển chậm, đang tụt hậu so với các nước trong vùng và so với thế giới. Ðảng cộng sản không che dấu điều này mà công khai phê phán tình trạng mất dân chủ và tham nhũng, công khai kêu gọi củng cố lãnh đạo độc quyền của mình và gạt bỏ mọi ý kiến khác, cho những ý kiến đó là chống đối cần phải trừng phạt. Nên Ðảng và Nhà nước đã huy động một bộ máy tuyên truyền vi đại làm việc này, huy động và sử dụng toàn bộ bộ máy nhân danh bảo vệ luật pháp (Toà án, Viện kiểm sát, Công an) vào việc đàn áp này.
Ta có một xã hội đang phát triển chậm và không có dân chủ. Ða số người dân sống trong lo sợ, lo sợ bộ máy nhà nước, lo sợ lẫn nhau, lo sợ thông tin đại chúng.
Phát triển chậm và mất dân chủ là 2 đặc điểm của xã hội hiện nay, mà các nhà lãnh đạo nhiều khi đã chính thức và công khai phát biểu. Vậy mà ý kiến chính thức của nhà nước (bao gồm cả Ðảng) cho rằng cần khắc phục tình trạng xã hội bằng cách tăng cuờng và củng cố thể chế hiện tại. Ðó là điều vô lý và nhất định là không đuợc. Như thế chỉ có đi vào ngõ cụt và làm cho tình hình ngày càng phức tạp mà hậu quả không luờng đuợc. Vậy phải tìm đuờng khác.
Con đuờng đó phải có 2 yếu tố:
1. Phải phát triển nhanh.
2. Phải dân chủ hoá xã hội.
Có dân chủ, thì về kinh tế, dân đuợc tự do làm ăn, tự do đua tranh và cạnh tranh kinh tế, mới có điều kiện phát triển nhanh. Về chính trị, xã hội phải thực hiện dân chủ mới chống được tham nhũng vì toàn dân tích cực tham gia. Có tự do ngôn luận (tự do báo chí, xuất bản, tự do phát biểu ý kiến, tự do tư tưởng ...) mới thu hút mọi người dân nhất là trí thức, lão thành, cựu chiến binh cao cấp nô nức phát biểu ý kiến. Những ý kiến đó cần được tôn trọng, thu thập và sử dụng những ý kiến đó mới vạch trần và phê phán mọi thiếu sót, bất hợp lý trong chủ trương chính sách, vạch trần mọi khiếm khuyết trong việc quản lý xã hội của nhà nước. Có thực sự bầu cử ứng cử tự do, dân mới tích cực tìm đuợc người xứng đáng đại biểu của mình vào các cương vị trong bộ máy nhà nước. Như thế nhà nước mới vững mạnh xã hội mới lành mạnh.
Qua trình bày trên, rõ ràng con đuờng đi ra phải là con đuờng có tính cơ bản toàn cục và toàn diện, chứ không phải là sự khắc phục các mặt cụ thể vụn vặt ở chỗ này chỗ khác. Con đuờng đi ra là con đuờng đau đớn nó đụng đến những nơi hiểm yếu nhất của cơ thể. Nó phải chữa từ gốc của vấn đề. Ðó là vấn đề thể chế chính trị. Nó đau đớn lắm. Nhưng như cổ nhân nói "Thuốc đắng mới dã tật". Việc này chỉ có tự Ðảng cộng sản làm, nghĩa là Ðảng phải tự đổi mới mà Ðảng đứng ra làm, thì Ðảng sẽ vẻ vang hơn, công lao Ðảng to lớn hon; Ðảng hiện nay sẽ xứng đáng với Ðảng tiền bối.
Ðó là Ðảng Cộng sản phải tự mình từ bỏ chế độ độc Ðảng, toàn trị, khôi phục vai trò, vị trí vốn có của Quốc hội, Chính phủ. Phải thực hiện đúng Hiến Pháp tức là sửa chữa các đạo luật chưa đúng tinh thần Hiến pháp. Ðó là phải có những đạo luật ban bố quyền tự do lập hội, lập Ðảng, luật tự do ngôn luận, luật báo chí, xuất bản. Sửa chữa các luật bầu cử, ứng cử tự do, từ bỏ quyền quyết định của cơ quan tổ chức Ðảng, từ bỏ "hiệp thuong" do Mặt trận Tổ quốc các cấp dàn xếp mà thực chất là sự gò ép, chỉ đạo hoàn toàn của Ðảng đứng đằng sau ...
Làm bằng ấy việc là Ðảng tự cải cách và đổi mới và là sự đổi mới thực sự chứ không phải Ðảng kêu gọi mọi người đổi mới, còn mình Ðảng thì cứ y nguyên.
Các nhà "luỡi gỗ" đừng vội kêu lên như thế là hạ thấp vai trò lãnh đạo của Ðảng cộng sản, là thay thế vai trò của Ðảng cộng sản. Thực tế là nâng cao vai trò lãnh đạo của Ðảng đấy. Vì nâng cao vai trò là ở chỗ có những chủ trương đúng và hay, chứ không phải là nhiều cờ quạt, khẩu hiệu loè loẹt, nhiều tung hô, nhiều muôn năm vạn tuế. Ðảng mà chủ trương đổi mới như trên thì Đảng tỏ ra thực sự tài tình và không còn sợ ai làm giảm sút uy tín nữa cả .
Trên thực tế lịch sử thì truớc đây và bây giờ, chưa ai có thể thay thế đuợc Ðảng Cộng sản. Chỉ trừ khi Ðảng tự mình hạ thấp bằng mình những cái dốt và cái kém làm xã hội ngày càng nhiễu nhưong, dân mất tin tưởng ngày càng lớn thì chính Ðảng là người tự hạ bệ và dân cũng sẽ giúp hạ bệ Ðảng nhanh hơn, gọn hơn.
Nói khác đi là để có con đuờng thoát khỏi tình hình rối ren phức tạp của đất nước hiện nay thì chỉ có con đuờng thực sự dân chủ hoá, tức là thực sự thực hiện dân chủ đúng như Hồ Chí Minh đã chọn lựa, thì mới làm cho toàn dân phấn khởi yên vui, phấn khởi huy động đuợc trí tuệ toàn dân để khắc phục mọi trở ngại mà đưa đất nước phát triển nhanh, ứng phó sáng suốt mọi quan hệ đối ngoại phức tạp và tế nhị hiện nay. Không nên chỉ bằng lòng với việc thêm chữ dân chủ vào khẩu hiệu chiến lược mà mọi việc vẫn y nguyên. Cần phải đả phá, đấu tranh thật mạnh với một ý kiến sai lầm là cứ "dân chủ mở rộng thì dân sẽ làm loạn". Ðó mới chính là luận điệu phản động, cực kỳ phản động.
Con đuờng ra đã rõ ràng.
Cần dân chủ hoá đất nước mà trong công cuộc này vai trò Ðảng cộng sản là quyết định. Hãy nên:
1. Từ bỏ thể chế độc Ðảng, toàn trị chấp nhận thể chế đa nguyên: Quá trình dân chủ của thời đại dân chủ, truớc sau cũng phải đi tới đa nguyên. Chế độ độc Ðảng hiện nay đã quá lạc hậu.
2. Thực hiện thật sự mấy quyền dân chủ cơ bản: Tự do bầu cử, ứng cử. Tự do báo chí, xuất bản và ấn loát. Tự do lập hội, lập Ðảng và tự do hội họp.
3. Thực hiện thật sự quên quá khứ: Xoá bỏ hận thù, đoàn kết rộng rãi nhân dân Việt Nam trong nước ngoài nước, xoá bỏ triệt để thành kiến phân biệt địch ta: Nguỵ và Chính, người trong nước và tay sai đế quốc nước ngoài. Thực hiện hoà hợp và hoà giải dân tộc, đoàn kết mọi người Việt Nam yêu tổ quốc và thiết tha với sự nghiệp tái thiết đất nước tới hùng cuờng và dân chủ tiến bộ. Trong khi chỉ cần giữ sự cảnh giác đúng mức.
4. Thực hiện chính xác và thực thà: Những phương châm đối ngoại đã có "Việt Nam muốn làm bạn với mọi người", "Ðộc lập đa phương, đa dạng ...". Tôi nhấn mạnh chính xác và thực thà là muốn trừ bỏ cái tư duy địch - ta trong đầu óc nhiều người. Tôi muốn nhấn mạnh rằng phải đổi mới tư duy, ta chỉ nên cảnh giác với những kẻ địch thật, còn đừng có tưởng tuợng lắm thứ kẻ địch, thậm chí muốn tìm cả địch còn trong trứng để bóp chết, như thế đất nước khó yên bình. Kẻ địch có thật của ta bây giờ có không? Có! Ðó là tình trạng mất dân chủ và sự tham nhũng; hãy dùng các thủ đoạn cảnh giác đối với 2 kẻ thù tham nhũng và phản dân chủ.
Viết xong ngày 20 tháng 11 năm 2001 tại Hà Nội
Trần Ðộ
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét