Chuyện cổ tích: nhà ở cho người nghèo

http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/Housing-for-the-poor-the-biggest-problem-of-Vietnam-NNguyen-09232010200710.html/nnguyen09232010.mp3

Nam Nguyên,

phóng viên RFA

Những tòa nhà căn hộ ở ven kênh Nhiêu Lộc, Quận 3 - TPHCM, ảnh chụp tháng 6/2010.

Nhà ở cho người nghèo cũng nằm trong mục tiêu phát triển thiên niên kỷ của Liên Hiệp Quốc. Liệu người nghèo, người có thu nhập thấp ở Việt Nam sẽ có được căn nhà ước mơ trong thập kỷ tới hay không?

Bất kỳ một quốc gia nào triệt tiêu được tình trạng bần cùng, nghèo cùng cực của một thành phần dân chúng, thì sẽ phải giải quyết vấn đề gia cư cho họ.

Lương công chức, bao giờ có nhà?

Ngày 20/9 khi Chủ Tịch Nguyễn Minh Triết phát biểu tại Liên Hiệp Quốc trân trọng thành quả xóa đói nghèo của Việt Nam, thì tại Hà Nội vấn đề nhà ở cho người thu nhập thấp gây ra nhiều phản ứng trong công luận.

Trả lời câu hỏi về khả năng sở hữu nhà ở của những công tư chức có thu nhập nhất định, nhà báo Nguyễn Quốc Thái ở TP.HCM phát biểu:

“Ví dụ như tôi làm báo ở miền Nam hơn 40 năm, nếu toàn bộ số lương mà tôi lãnh được tôi để dành không ăn uống gì cả, thì trong vòng bao nhiêu năm tôi mới mua được căn nhà, câu hỏi này tôi không thể trả lời được. Chẳng phải riêng tôi, bạn bè tôi và nhưng người làm công việc khác nữa, thử hỏi một căn nhà giá hơn 200 cây vàng với lương một công chức bình thường chừng 4 triệu một tháng, thì họ chi tiêu cách nào để dành dụm mua được căn nhà? Đa số bạn bè tôi, những người tôi quen biết hầu hết họ ở trong những căn nhà do cha mẹ để lại. Điều này cũng không phải tuyệt đối, có những người không biết sao họ có tiền mua được những căn nhà mà tôi chỉ có thể nói là như trong chuyện cổ tích thôi. Bây giờ ngay cả những chung cư cho người nghèo thì người nghèo cũng không thể mua được với thu nhập của họ. Đây là một vấn đề mà chúng ta chưa giải mã được, vấn đề khó khăn đích thực của những người đi làm cho nhà nước hay tư chức, tôi muốn nói những người lao động chân chính.”

Chính phủ Việt Nam có nhiều cố gắng giải quyết tình trạng nhà ổ chuột, thí dụ như chương trình kênh Nhiêu Lộc ở TP.HCM. Có thể nói thành phần cư dân này là những người may mắn, họ được đền bù khá tốt để tìm một nơi ở mới, nếu không muốn hưởng một suất trong các cao ốc tái định cư. Tuy vậy về tổng thể, chương trình nhà ở cho người thu nhập thấp được khởi động quá muộn màng, chưa kể có nhiều khuất tất trong việc thực hiện chương trình đó.

Nhận định về vấn nạn gia cư nhà ở cho người thu nhập thấp, người nghèo ở Việt Nam, chuyên gia kinh tế độc lập TS Lê Đăng Doanh từ Hà Nội phát biểu:

“Tình hình về nhà ở theo tôi rất là nan giải, bởi vì giá đất tăng lên quá cao. Hiện nay TP.HCM và Hà Nội là một trong những nơi giá đất cao nhất thế giới. Giá đất ở Hà Nội lên tới 5 cây vàng 1m2 tương đương 150 triệu đồng 1m2, trong khi lương của công nhân khoảng 3,5 triệu một tháng. Chúng ta thấy rằng vấn đề nhà ở của Việt Nam phải được giải quyết một cách đồng bộ.”

Những tòa nhà căn hộ ở Quận 4 - TPHCM, ảnh chụp tháng 6/2010.

Nhà xã hội có đến dân nghèo?

Việt Nam đề ra chủ trương xây dựng nhà ở xã hội, một sự kiện được người dân đặc biệt quan tâm. Tuy vậy việc quản lý và thực hiện chương trình này một cách hợp lý có hiệu quả là một việc cần lưu tâm. TS Lê Đăng Doanh tiếp lời:   

“Gần đây nhất có chính sách xây dựng nhà ở cho người có thu nhập thấp và đem bán, nhưng đợt bán nhà đầu tiên được phát hiện là chủ yếu rơi vào tay người giàu. Những người giàu có thể đến đó vận động và chi trả thế nào đấy mà họ cũng khai mình là người nghèo. Theo báo chí, những người này đi ô tô tới để xếp hàng mua nhà. Tôi nghĩ là vấn đề nhà ở của Việt Nam cần phải được giải quyết đúng tầm cỡ của nó. Nếu không, trong tương lai với mức thu nhập thấp như thế này số ngừơi có khả năng có được nhà ở sẽ rất thấp và Việt Nam cần học kinh nghiệm của Singapore là một nơi rất ít đất, nhưng họ bảo đảm  bất cứ người dân nào cũng có nhà ở. Đó là những điều tôi hết sức băn khoăn.”

Theo số liệu của Bộ Xây Dựng, năm 2008 tổng diện tích nhà ở trên toàn quốc đạt trên 1 tỷ m2, bình quân 12m2 đầu người. Đó là những con số lấy tổng diện tích chia đều cho dân số, trên thực tế ở những thành phố đông dân đất chật như Hà Nội, bình quân diện tích nhà ở chỉ từ 4m2 tới 5m2 đầu người. Trong đợt bán nhà ở cho người thu nhập thấp lần đầu tiên ở Hà Đông, với 328 căn hộ bán ra có tới 1.890 hồ sơ xin mua, tức là 6 người cần mua phải tranh nhau 1 suất bán.

Từ nay tới 2015, Hà Nội lên kế hoạch xây dựng 15.500 căn hộ dành cho người có thu nhập thấp, hy vọng người nghèo có đủ tiền xin mua nhà và sẽ không còn là chuyện cổ tích về căn nhà ước mơ của mình.